ՏԱՇԻՐ ՀԱՄԱՅՆՔ
Բարի գալուստ Տաշիր համայնքի զբոսաշրջային բլոգ
Տաշիր քաղաք — Պատմությունը
Տաշիր-Ձորագետի թագավորություն
Այսօրվա Տաշիրի շրջանի տարածքը եղել է Բագրատունյաց թագավորության, ապա Կյուրիկյանների և Զաքարյանների կազմում: Ապա ընկել է մոնղոլների և կարակոյունլու ու աղկոյունլու թուրքմենական պետությունների մեջ, իսկ պարսկական տիրապետության շրջանում Վրացական թագավորության կազմում էր: 1801 թվականին Վրաստանի և Հայաստանի հյուսիս-արևելյան հատվածի հետ միացվել է Ռոմանովների ռուսական կայսրությանը որպես Թիֆլիսի նահանգի Բորչալուի գավառի մաս:
Ավելի մանրամասն Տաշիր-Ձորագետի թագավորության մասին կարող եք կարդալ այստեղ։
Վորոնցովկա — Կալինինո
Բնակավայրը հիմնադրվել է 1844 թ-ին՝ Ռուսական Կայսրության կառավարության կարգադրությամբ՝ հիմնականում Սարատովի մարզից այստեղ տեղափոխված ռուսների ու աքսորված ռուս մոլոկանների կողմից և Կովկասի փոխարքայի անունով կոչվել է Վորոնցովկա: 1935 թ.-ին վերանվանվել է Կալինինո՝ հեղափոխական գործիչ Կալինինի անունով: 1961 թ.-ից դարձել է քաղաքատիպ ավան, իսկ 1983 թվականից՝ դասվել Հայաստանի քաղաքների շարքին:
Տաշիր
Տաշիր քաղաքը Տաշիր համայնքի կենտրոնն է:
Տաշիր է վերանվանվել 1991 թվականին:
Տաշիրի միջով հոսում է Դեբետի վտակ Տաշիր գետը:Քաղաքով է անցնում է Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր-Վրաստան միջպետական մայրուղին:
Տաշիր քաղաք — Ընդհանուր նկարագիր
Ընդհանուր նկարագիր
Տաշիր, քաղաք Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Բնական լանդշաֆտները սևահողային տափաստաններն են և ալպյան մարգագետինները։ Շրջակայքում կան ճահճուտներ։
Մարզկենտրոնից գտնվում է 53 կմ հեռավորության վրա։
Քաղաքը տեղակայված է Երևան — Թբիլիսի ավտոճանապարհի վրա՝ հարթավայրում, ծովի մակարդակից 1500 մ բարձրության վրա։ Համայնքի հիմնախնդիրների մեջ կարևորվում է ներքաղաքային ճանապարհների վերանորոգումը, դպրոցի և դպրոցական գույքի վերանորոգումը, ոռոգման և խմելու ջրի ջրագծերի, փողոցների գիշերային լուսավորության հարցը։ Առաջնային են համարվում նաև մշակութային կոթողների վերանորոգումը։
Քաղաքում կա հանրակրթական 3 դպրոց, մշակույթի տուն, գրադարան, 4 նախադպրոցական ուսումնական հաստատություն, մարզադաշտեր, մարզադպրոց, արվեստի դպրոց, արտադպրոցական ուսուցման կենտրոն, համաբուժարան, հիվանդանոց, փոստային բաժանմունք:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, օդի հունվարյան միջին ջերմաստիճանը — 4,9 °C, հուլիսինը՝ 18-20 °C։ Մթնոլորտային տեղումների քանակը՝ տարեկան 600-700 մմ:
Տնտեսություն
Քաղաքի տնտեսության մասնագիտացման ճյուղը արդյունաբերությունն է, որի մեջ մեծ տեսակարար կշիռ ունի սննդի արդյունաբերությունը։ Այստեղ կառուցված է շվեյցարական պանրի գործարանը, որն արտադրում է Լոռի, Չանախ տեսակի պանիրներ։ Ունի հացի գործարան, կաթի և կաթնամթերքի արտադրություն։
Կան թեթև արդյունաբերության արտադրամասեր։ Գործում է <<Տաշիր>> կարի ֆաբրիկան:
Համայնքում զբաղվում են գյուղատնտեսությամբ։ Հողային ֆոնդի 32% կազմում քաղաքացիների սեփականությունը, որոնց 71% վարելահողերն են, 29% խոտհարքերը։ Պետական նշանակության հողերի շուրջ կեսը արոտավայրերն են՝ զբաղեցնելով 1660 հա։ Դրանք օգտագործվում են նաև որպես վարելահողեր և խոտհարքեր՝ կազմելով համապատասխանաբար 951 և 581 հա։ Զբաղվում են հացահատիկային, կերային, բանջարաբոստանային կուլտուրաների, կարտոֆիլի մշակությամբ, պտղաբուծությամբ։ Զբաղվում են խոշոր եղջերավոր անասնապահությամբ՝ կաթնամսատու ուղղությամբ, խոզաբուծությամբ, թռչնաբուծությամբ, մեղվապահությամբ։
Աղբահանությունը կենտրոնացված է, ապահովված է շուրջօրյա ջրով: Գործում են հասարակական տրանսպորտի երթուղիներ՝ դեպի Երևան, Գյումրի, Վանաձոր և տարածաշրջանի բնակավայրեր:
Քաղաքի զարգացման ուղղությամբ հիմնական շեշտը դրվում է բարեկարգման, կանաչապատ տարածքների մշակման և ընդլայնման, համայնքի ենթակա կառույցների հիմնանորոգման վրա:
«Տաշիր» հիմնադրամի ֆինանսավորմամբ քաղաքում կառուցվել է ժամանակի բոլոր պահանջներին համապատասխանող մանկապարտեզ, հիմնանորոգվել են քաղաքային հրապարակը, Ջահուկյան փողոցի քայլուղին և քաղաքային զբոսայգին, հիմնանորոգվում է մշակույթի տունը :
Ապավեն բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Ապավեն, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գտնվում է Տաշիր քաղաքից 16 կմ հյուսիս-արևելք, մարզկենտրոնից՝ 55 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Ապավեն է վերանվանվել 1991 թ.-ի ապրիլի 3-ին։ Մտնում է Տաշիր համայնքի կազմի մեջ։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական, ցուրտ ձմեռներով։ Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ։ Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ։ Տարեկան մթնոլորտային տեղումների քանակը՝ 600-700 մմ։
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը կազում են 276 հա, որից 32,3 հա օգտագործվում է որպես վարելահող, 50 հա՝ խոտհարք, 167,7 հա՝ արոտավայրերի համար։ Գյուղի մասնագիտացման ուղղությունը երկրագործությունն է։ Զբաղվում են դաշտավարությամբ, պտղաբուծությամբ (տանձ, խնձոր, սալոր), մշակում են հացահատիկային, կերային, բանջարաբոստանային կուլտուրաներ։ Զբաղվում են նաև անասնապահությամբ, մեղվաբուծությամբ, թռչնաբուծությամբ։
Արծնի բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Արծնի, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գտնվում է Տաշիր քաղաքից 15 կմ հյուսիս-արևելք, մարզկենտրոնից 55 կմ հյուսիս-արևմուտք՝ Վրաստանի հետ պետական սահմանից 1-2 կմ հեռավորության վրա։ Գյուղը Արծնի է վերանվանվել 1991 թ.-ի ապրիլի 3-ին։ Մտնում է Տաշիր համայնքի կազմի մեջ։
Գյուղի միջնակարգ դպրոցը Հայաստան համահայկական հիմնադրամը վերակառուցել է 2010 թվականին՝ Հնդկաստանի կառավարության ֆինանսավորմամբ։
Գյուղն ունի դպրոց, բուժկետ և կապի հանգույց։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական ցուրտ ձմեռներով։ Ձնածածկույթը ամեն տարի կայուն է։ Ամառները տաք են և համեմատաբար խոնավ։ Տարեկան մթնոլորտային տեղումների քանակը՝ 600-700 մմ։
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը կազմում են 487,3 հա, որից վարելահողերը՝ 190,4 հա, խոտհարքերը՝ 36,3 հա, իսկ արոտավայրերը՝ 231,8 հա։ Բնակիչները հիմնականում զբաղվում են անասնապահությամբ, ինչպես նաև մեղվաբուծությամբ, դաշտավարությամբ, հացահատիկային, կերային, բանջարաբոստանային կուլտուրաների մշակությամբ։
Բլագոդարնոյե բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Բլագոդարնոյե, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գտնվում է Սևաբերդ գետակի ձախ ափին, Տաշիր քաղաքից մոտ 9 կմ հարավ-արևմուտք, մարզկենտրոնից 60 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Մտնում է Տաշիր համայնքի կազմի մեջ։
Գյուղը հիմնադրվել է 1907-1908 թվականներին Կիրիլ ազգանունով մոլոկանի կողմից և անվանվել Կիրիլովկա։ Հետագայում գյուղը վերանվանվել է Բլագոդարնոյե։
Գյուղի մոտակայքում գտնվում է մ.թ.ա. II-I հազարամյակների ամրոցի ավերակներ։
2013 թ.-ի դրությամբ գյուղն ունի հիմնական դպրոց, բուժկետ և կապի հանգույց։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը՝ երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը՝ զով։
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսության համար օգտագործում են 1027 հա հողերը, որից վարելահողեր՝ 147,7 հա, խոտհարքեր՝ 491,3 հա, արոտավայրեր՝ 349,7 հա։ Բնակիչների հիմնական զբաղվածությունը անասնապահությունն է։ Զբաղվում են նաև մեղվաբուծությամբ։
Բլագոդարնոյե գյուղը հայտնի է իր Ալպյան մարգագետիններով։ Գյուղի արոտավայրերում աճում են բազմաթիվ անուշահոտ ծաղիկներ, որի շնորհիվ գյուղն ունի յուրահատուկ պանրատեսակներ ու համեր։
Առավել հայտնի է «Ճիլ» կամ «Չեչիլ» պանրի տեսակը։
Գետավան բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Գետավան, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Տաշիր քաղաքից մոտ 3 կմ հարավ-արևելք` Տաշիր գետի աջ ափին։ Գյուղը տեղակայված է ծովի մակերևույթից 1470 մ բարձրության վրա։ Վերանվանվել է Գետավան 1978 թվականի հունվարի 25-ին։ Մտնում է Տաշիր համայնքի կազմի մեջ։
Գյուղից 3 կմ հարավ-արևելք կան 10-11 դդ. ամրոց և մ.թ.ա. 2-րդ-1-ին հզմ. բնակատեղի։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական ցուրտ ձմեռներով։ Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ։ Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ
Տնտեսություն
Բնակչությունն զբաղվում է անասնապահությամբ, դաշտավարությամբ, բանջարաբուծությամբ և պտղաբուծությամբ։
Գոգավան բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Գոգավան, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Բնակավայրը տեղակայված է Տաշիր քաղաքից մոտ 8 կմ դեպի հյուսիս-արևելք՝ հայ-վրացական հսկիչ անցագրային կետի մոտ։ Ծովի մակարդակից բարձր է 1500 մ։
1991 թվականի ապրիլի 3-ին վերանվանվել է Գոգավան։
Մտնում է Տաշիր համայնքի կազմի մեջ։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը՝ զով։
Տնտեսություն
Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ և հացահատիկի մշակությամբ։
Դաշտադեմ բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Դաշտադեմ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Տեղակայված է մարզկենտրոն Վանաձորից 53 կմ հյուսիս-արևմուտք, Տաշիր քաղաքից 8 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Գյուղը գտնվում է ծովի մակերևույթից 1660 մ բարձրության վրա։
Նախկինում կոչվել է Իլմազլու, Դաշտադեմ է վերանվանվել 1991 թվականին։ Մտնում է Տաշիր համայնքի կազմի մեջ։
2013 թվականի դրությամբ Դաշտադեմն ունի հիմնական դպրոց։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը երկարատև է ու ցրտաշունչ, ամառը՝ զով։
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը կազմում են 1539,7 հա, որից 269,9 հա-ն օգտագործվում է որպես վարելահող, 888,5 հա՝ խոտհարքերի համար և 344,9 հա-ը որպես արոտավայր։
Բնակչությունն զբաղվում է անասնապահությամբ, բանջարաբուծությամբ, պտղաբուծությամբ, մասամբ նաև մեղվաբուծությամբ։
Լեռնահովիտ բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Լեռնահովիտ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գտնվում է Տաշիր քաղաքից մոտ 8 կմ հյուսիս-արևելք։ Վերանվանվել է Լեռնահովիտ 1978 թ. հունվարի 25-ին։ Բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 1650 մետր։ Մտնում է Տաշիր համայնքի կազմի մեջ։
Գյուղում գործում է միջնակարգ դպրոց, որի կառուցումը ֆինանսավորել է Տաշիր գրուպը, որի ղեկավար Սամվել Կարապետյանը հենց այդ գյուղում է ծնվել։ Գյուղում գործում է նաև մանկապարտեզ։ Գյուղն ամբողջությամբ ասֆալտապատված է։
Գյուղը հիմնադրվել է 1822-1823 թվականներին և կոչվել Ղարաքիլիսա։ Գյուղի բնակիչները գաղթել են Մուշից և Էրզրումից։
Լեռնահովիտում առկա է մեկ գերեզմանոց, մեկ եկեղեցի և միջնադարյան գյուղատեղի։ Գյուղից հարավ-արևելք գտնվում է բրոնզեդարյան բնակատեղի, իսկ հարավ-արևմուտքում է գտնվում «Մամուռդոշ» ամրոցը։
Գյուղում և շրջակայքում պահպանվել են «Զարգարաքենդ» գյուղատեղին, եկեղեցի (12-13 դարեր), գերեզմանոցներ (12-19 դարեր)։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը՝ զով։
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը՝ 1716,7 հա, որից՝ 707,9 հա վարելահող, 176,4 հա խոտհարք, 783,9 հա արոտ։
Բնակիչները հիմնականում զբաղվում են անասնապահությամբ, ցորենի, գարու, կարտոֆիլի, կաղամբի և այլ բանջարաբոստանային կուլտուրաների արտադրությամբ։
Կաթնառատ բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Կաթնառատ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գտնվում է Տաշիր քաղաքից մոտ 9 կմ հարավ-արևելք` Խոնավ լեռների արևելյան ստորոտին։ Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1540 մ, հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 42 կմ հյուսիս-արևմուտք։
Գյուղը հիմնադրվել է 1923 թվականին անասնապահությամբ զբաղվող շվեդ ֆերմեր Գոդլեբ Գրաֆի կողմից։ Հետագայում գյուղը վերակազմավորվել և դարձել է ԽՍՀՄ առաջին սովխոզներից մեկը՝ գտնվելով Մոսկվայի ենթակայության։ Շվեդ ֆերմերի ստեղծած բազայի վրա հիմնվել է Հայաստանում միակ «կովկասյան գորշ» ցեղի խոշոր եղջերավոր անասունների տոհմային անասնաբուծական սովետական տնտեսությունը (Լոռպլեմսովխոզ)։
Համայնքն ունի դպրոց, մշակույթի տուն, բուժկետ, կապի հանգույց։
1946 թվականին գյուղը վերանվանվել է Կաթնառատ։ Մտնում է Տաշիր համայնքի կազմի մեջ։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը՝ երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը՝ զով։
Տնտեսություն
Գյուղի մասնագիտացված է անասնապահության մեջ։ Գյուղացիները զբաղվում են անասնաբուծությամբ, կերային կուլտուրաների մշակությամբ և մեղվաբուծությամբ։
Գյուղում կա կաթի փոշու, պանրի արտադրամասեր։
Կրուգլայա Շիշկա բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Կրուգլայա Շիշկա, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Կրուգլայա Շիշկա գյուղը գտնվում է Մեդովկա գյուղից 3 կմ հյուսիս, Տաշիր գետի ձախ կողմում, Բոլորկոն լեռան ստորոտում:
Հիմնադրվել է 1830 թվականին՝ ցարական Ռուսաստանի կողմից արտաքսված ռուս մոլոկանների կողմից: Կրուգլայա Շիշկա գյուղի մոտ կա կապարի հանք:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը` զով:
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսական գործունեության հիմնական ուղղություններն են` անասնապահությունը և դաշտավարությունը:
Ձյունաշող բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Ձյունաշող, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գյուղը գտնվում է Սառնաղբյուր գետի ափին։
Գյուղը հիմնադրվել է 1870թվականին, վերաբնակեցվել է 1989 թ. Ադրբեջանից բռնագաղթված հայերի կողմից::
Բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 1580մ:
Գյուղն ունի դպրոց, մշակույթի տուն, բուժկետ, կապի հանգույց:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ամառը զով, իսկ ձմեռը ՝ երկարատև ու ցրտաշունչ:
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը` 1423,3 հա, որից` 426,4 հա վարելահող, 737,2 հա խոտհարք, 236,6 հա արոտ:
Համայնքի բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է անասնապահությամբ , արտադրում են կաթ, միս, բուրդ ձու: Համայնքում մասամբ զբաղվում են ցորենի, գարու, կարտոֆիլի և այլ բանջարաբոստանային կուլտուրաների արտադրությամբ:
Ձորամուտ բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Ձորամուտ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Ձորամուտ գյուղը հիմնադրվել է 1896 թվականին, վերաբնակեցվել է 1989թ. Ադրբեջանից բռնագաղթված փախստականների և Ջավախքից վերաբնակեցվածների կողմից:
Բարձրությունը ծովի մակարդակից 1590 մետր: Գյուղն ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի տուն , գյուղի կենտրոնում առկա է բոլոր հարմարություներով նոր վերակառուցված /2021թ. սուբվենցիոն ծրագրով/ համայնքային հանդիսությունների սրահ, բուժկետ, կապի հանգույց:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը` զով:
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը` 594,4 հա, որից` 248,8 հա վարելահող,157,7 հա խոտհարք, 155,2 հա արոտ:
Հիմնականում զբաղվում են անասնապահությամբ և դաշտավարությամբ:
Հայաստան համահայկական հիմնադրամն իր Ֆրանսիայի տեղական մարմնի ֆինանսավորմամբ 2009 թ.-ին Ձորամուտ համայնքում կառուցել է ջրատար։
Մեդովկա բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Մեդովկա, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Մեդովկան հիմնադրվել է 1828թվականին՝ Ռուսաստանի կայսրուհի Եկատերինա երկրորդի կողմից արտաքսված ռուս մոլոկանների կողմից և մինչև անցած դարի 80-ականները բնակեցված է եղել հիմնականում ռուսներով: Ներկայիս՝ այստեղ բնակվում են Ադրբեջանից բռնագաղթված և Հայաստանի տարբեր բնակավայրերից տեղափոխված մեր հայրենակիցները:
Գյուղն ունի դպրոց, բուժկետ, փոստի բաժանմունք:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը` զով:
Տնտեսություն
Բնակիչները հիմնականում զբաղվում են անասնապահությամբ, ցորենի, գարու, կարտոֆիլի, կաղամբի և այլ բանջարա-բոստանային կուլտուրաների արտադրությամբ:
Հողերը անջրդի են։
Մեծավան բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Մեծավան, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գյուղը հյուսիսից և արևելքից շրջապատված է Վիրահայոց լեռներով, արևմուտքից Ջավախքի լեռներով, իսկ հարավարևմտյան և հարավային մասերով հոսում է Ձորագետի խոշոր վտակ Տաշիրը։ Հյուսիսից սահմանակից է Վրաստանի Հանրապետությանը
Մեծավանը նախկինում կրել է Շահնազար անունը: Գյուղի բնակչության հիմնական մասը (160տուն) 1820 թվականին գաղթել է Ալաշկերտի գավառի Երեցգյուղից (նաև` Իրիցու գեղ):
Գյուղի մասին գրավոր արժանահավատ տեղեկություններ է ներկայացրել ժամանակին Հռոմում ուսանած Սարգիս Վարդապետ Յազիչյանը:
Շահնազարը Մեծավան է վերանվանվել 1978 թվականին: Ցարական Ռուսաստանի ժամանակ մտել է Թիֆլիսի նահանգի Բորչալուի գավառի մեջ:
Բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 1575մ:
Բնակչության թվով Հայաստանի Հանրապետության ամենամեծ գյուղերից մեկն է, Լոռու մարզի` ամենամեծ գյուղը։
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ամառը զով, իսկ ձմեռը հիմնականում` մեղմ: Կայուն ձնածածկույթ շատ քիչ տարիների է հաստատվում: Տարեկան մթնոլորտային տեղումները կազմում են 700-800մմ:
Տնտեսություն
Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է անասնապահությամբ, մասնավորապես խոշոր եղջերավոր անասունների բուծմամբ։ Իսկ հողագործության տեսակետից պայմանները բարենպաստ են կարտոֆիլի ցանքի համար։ Ներկայումս մեծ մաս են կազմում արտագնա աշխատանքով ապրողները։ Գյուղի անմիջապես կենտրոնում գտնվում է գորգագործական արտելը։ 1937 թվականին Ստեփանավանից Շահնազար են գալիս գորգագործության մասնագետներ և այստեղ հիմնում գորգագործական արտելը, որի առաջին տնօրենը եղել է Ստեփան Սողոյանը։ Մանավանդ առաջին տարիներին այն արագ տեմպերով զարգացում ապրեց, հայտնի դարձավ ամբողջ Խորհրդային Հայաստանում։ 1990-ականներին ևս այն գործում էր մինչև վերջին տարիները, ապա այն վերածվեց մասնավոր շենքի, որտեղ պարի դպրոցն էր։ Մեծավանում գործում էր նաև Չարենցավանի հաստոցաշինական գործարանի մասնաճյուղը, սակայն ԽՍՀՄ տարիներից հետո այն այլևս ի զորու չէին շահագործելու, իսկ պետական աջակցություն չկար, ուստի և այն ևս փակվեց։ Գյուղի հիվանդանոցը հիմնադրվել է Հայրենական պատերազմի տարիներին, այստեղ գործել է 30-40 մահճակալ, ներկայումս այն վերածվել է առողջապահության կենտրոնի։ Գյուղում հիմա գործում են մասնավոր- ընտանեկան բժիշկներ։ Գյուղը դեռևս 1890-ականներից արդեն ուներ գյուղապետարան։
Մեղվահովիտ բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Մեղվահովիտ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 63 կմ,
Հեռավորությունը Տաշիր քաղաքից՝ 11 կմ,
Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1670 մ,
Տնային տնտեսությունների թիվը` 21:
Մեղվահովիտը (նախկինում ` Ղարաղալա) գտնվում է Տաշիր քաղաքից 11 կմ հարավ-արևմուտք:
Հիմնադրվել է 1896 թվականին: Ադրբեջանցիների կողմից գյուղը լքելուց հետո, 1989 թ.-ին վերաբնակեցվել է Բաքվից և Գետաշենից բռնագաղթված մեր հայրենակիցների, շրջակա գյուղերի, Ջավախքի վերաբնակիչների, ինչպես նաև՝ աղետի գոտուց՝ Սպիտակից և Գյումրուց տեղափոխված բնակիչների կողմից:
Գյուղում և շրջակայքում պահպանվել են միջնադարյան ամրոցի, գյուղատեղիների, մատուռի, դամբարանների (մ.թ.ա. 2-րդ – 1- ին հազարամյակներ), քարայրի, կամրջի, ջրաղացների, գերեզմանոցների հետքեր: Հյուսիսում «Հովդարա» սարն է, որը հայտնի է իր խմելու ընտիր ջրի պաշարներով:
Գյուղն ունի մշակույթի տուն:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը՝ երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը` զով:
Հաճախակի են քամիները, կարկտախառն անձրևները:
Տնտեսություն
Բնակավայրերի ալպիական արոտավայրերից ստացված կաթը հրաշալի հումք է հոլանդական, շվեյցարական և «Լոռի» տեսակի պանիրների համար:
Բնակիչները հիմնականում զբաղվում են անասնապահությամբ:
Միխայլովկա բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Միխայլովկա, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Միխայլովկա գյուղը գտնվում է Տաշիր քաղաքից 7 կմ հյուսիս-արևելք, մարզկենտրոնից 59 կմ հեռավորության վրա:
Գյուղը հիմնադրվել է 1870-ական թվականներին: Սկզբնական բնակիչները եղել են մոլոկանները: 1953 թվականի բնակվել են ադրբեջանցիներ, 1988թվականից հետո ադրբեջանից հայ փախստականները և շրջակա գյուղերի վերաբնակիչները:
Բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 1520մ:
Գյուղն ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի տուն, բուժկետ, կապի հանգույց:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ամառը զով, իսկ ձմեռը ՝ երկարատև ու ցրտաշունչ: Հաճախ են երկարատև անձրևները և կարկտահարությունը:
Տնտեսություն
Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը` 1820,4 հա, որից` 1052,2հա վարելահող, 441,5 հա խոտհարք, 270,8 հա արոտ: Ոռոգման ջուր չունենալու պատճառով համայնքը դժվարանում է կազմակերպել գյուղմթերքների արտադրությունը: Հիմնականում զբաղվում են ցորենի, գարու, առվույտի, կարտոֆիլի, կաղամբի և այլ բանջարաբոստանային կուլտուրաների արտադրությամբ:
Անասնապահությամբ զբաղվողներն արտադրու են կաթ, միս, բուրդ ձու և մեղր: Երաշտի տարիներին անասնապահության բնագավառում առաջանում են դժվարություններ խոտի և խատացված կերի անբավարորվածության պատճառով, դժվարանում է անասունների մսուրային շրջանի կազմակերպումը:
Բնակավայրին մոտ է գտնվում <<Երեմյան փրոջեքթսի>> խոշոր անասնաֆերման:
Նովոսելցովո բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Նովոսելցովո, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 52 կմ,
Հեռավորությունը Տաշիր քաղաքից՝ 6 կմ,
Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1475 մ։
Գյուղը գտնվում է Ձորագետի ձախափնյակում՝ Տաշիր քաղաքից 6 կմ հարավ:
Հիմնադրվել է 1913 թվականին՝ Վորոնցովկայից այստեղ տեղափոխված՝ Նովոսելցով ազգանունով մեծահարուստ ռուս մոլոկանի կողմից: Հետագայում գյուղը անվանել են Նովոսելցովո:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական ցուրտ ձմեռներով։ Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ։ Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ։
Տնտեսություն
Արոտավայրերի և խոտհարքների առկայությունը նպաստավոր է անասնապահության զարգացման համար: Անտառածածկ տարածքներ չկան:
Բնակիչները հիմնականում զբաղվում են անասնապահությամբ:
Նորամուտ բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Նորամուտ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 66 կմ,
Հեռավորությունը Տաշիր քաղաքից՝ 14 կմ,
Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1710 մ։
Նորամուտը գտնվում է Լոռի գետի ափին: Նախկին անվանումը՝ Ղարաղալա: Գտնվում է Տաշիր քաղաքից 14 կմ դեպի հարավ-արևմուտք:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը՝ երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը` զով: Հաճախակի են քամիները, կարկտախառն անձրևները:
Տնտեսություն
Բնակիչները հիմնականում զբաղվում են անասնապահությամբ:
Նորաշեն բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Նորաշեն, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գյուղը Տաշիր քաղաքից 10 կմ հյուսիս-արևելք, մարզկենտրոնից գտնվում է 62 կմ հեռավորության վրա: Գյուղի բնակիչների նախնիները եկել են Կարսից, Մուշից` 1860-ական թվականներին: Բարձրությունը ծովի մակարդակից 1575 մետր:
Ունի միջնակարգ դպրոց, որի մասնաշենքում առկա է գործող նախակրթարան /ՊՈԱԿ/ կիսով չափ վերանորոգված մշակույթի տուն, փոստի բաժանմունք, բուժկետ: Բնակավայրի կենտրոնական մասում կա նորակառույց գործող «Կաթողիկե» եկեղեցի: Ապահովված է գիշերային լուսավորությամբ, իրականացվում է շրջիկ աղբահանություն:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը երկարատև ու ցրտաշունչ, ամառը զով: Հաճախ են երկարատև անձրեւները և կարկտահարությունը:
Տնտեսություն
Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է անասնապահությամբ, մեղվապահությամբ, հացահատիկի, կարտոֆիլի և բանջարա-բոստանային կուլտուրաների մշակությամբ, հատկապես խթանվել է հացահատիկային կուլտուրաների աճեցման ծավալները, պայմանավորված՝ պետական և բարեգործական ներդրումային ծրագերով գյուղատնտեսական տեխնիկաների և կցորդների ձեռքբերումով:
Պաղաղբյուր բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Պաղաղբյուր, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Պաղաղբյուր գյուղը Տաշիր քաղաքից 20կմ հյուսիս-արևմուտք, մարզկենտրոնից գտնվում է 72 կմ հեռավորության վրա: Նախկինում Սոյուղբուլաղ գյուղը հիմնադրվել է 1870թ. վերաբնակեցվել է 1989թ.-ին հայերի կողմից:
Պաղաղաբյուր է վերանավանվել 1991 թվականին: Բարձրությունը ծովի մակարդակից 1750 մետր:
Գյուղն ունի սառնորակ աղբյուրներ:
Գյուղը սահմանակից է Վրաստանի Հանրապետությանը:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական, ցուրտ ձմեռներով: Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ: Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ: Տարեկան մթնոլորտային տեղումների քանակը՝ 600-700մմ: Հաճախակի են ուժեղ փոթորիկները և քամիները:
Տնտեսություն
Գյուղի մասնագիտակցման ուղղությունը անասնապահությունն է:
Պետրովկա բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Պետրովկա, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Ենթադրվում է, որ Պետրովկան հիմնադրվել է 18-րդ դարի վերջերին, 19-րդ դարի սկզբներին` ցարական Ռուսաստանի կայսրուհի Եկատերինայի կողմից արտաքսված այլահավատ ռուսների կողմից: Ռուսներին փոխարինել են ադրբեջանցիները, իսկ 1988-89թթ. գյուղը վերաբնակեցվել է ադրբեջանցիների կողմից բռնագաղթված հայերով:
Հեռավորությունը մարզկենտրոնից 60կմ է, Տաշիր քաղաքից` 8կմ: Վրաստանի սահմանից հեռավորությունը 3կմ է: Գտնվում է Հայաստան-Վրաստան միջպետական մայրուղուց 1կմ հեռավորության վրա: Բարձրությունը ծովի մակարդակից 1570 մետր:
Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը` 391,7 հա, որից` 234 հա վարելահող, 81,1հա խոտհարք, 57,1 հա արոտ:
Ունի հիմնական դպրոց, բուժկետ, գյուղի կենտրոնում առկա է բոլոր հարմարություներով նոր վերակառուցված համայնքային հանդիսությունների սրահ:
Ապահովված է գիշերային լուսավորությամբ, իրականացվում է շրջիկ աղբահանություն:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն է, ձմեռը երկարատևւ ու ցրտաշունչ, ամառը զով: Հաճախ են երկարատեւ անձրևները և կարկտահարությունը:
Տնտեսություն
Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է ցորենի, գարու, հաճարի, կարտոֆիլի, կաղամբի եւ այլ բանջարա-բոստանային կուլտուրաների մշակությամբ:
Պրիվոլնոյե բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Պրիվոլնոյե, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գյուղը Տաշիր քաղաքից 17կմ հարավ-արևելք, մարզկենտրոնից գտնվում է 52 կմ հեռավորության վրա: Գյուղը հիմնադրվել է 1850թ.: Հիմնական բնակչությունը եղել են ռուսներ, որոնք տեղափոխվել էին ցարական Ռուսաստանի տարբեր մարզերից: Գյուղը գտնվում է ծովի մակերևույթից 1585մ բարձրության վրա:
Գյուղն ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի տուն, բուժկետ, փոստի բաժանմունք: Նոր վերակառուցված և գույքվ ապահովված մանկապարտեզի շենք՝ նախատեսված թվով 40 նախադպրոցական տարիքի երեխաների համար: Ապահովված է գիշերային լուսավորությամբ, իրականացվում է շրջիկ աղբահանություն:
Գյուղում կա գործող ռուսական եկեղեցի՝ կառուցված 1875թ.: Գյուղի վարչական տարածքում է գտնվում նաև Դորբանդավանքը՝ ինչի ճարտարապետական առանձնահատկությունների և հարդարանքի մանրամասների ուսումնասիրությունից ելնելով՝ հուշարձանը վերագրվել է 6-րդ դ. առաջին կեսին: ՀՀ Լոռու մարզում, Պրիվոլնոյե գյուղի մոտակայքում ՝ Լալվար լեռան անտառոտ լանջին է գտնվում Խուճապի վանքը՝ որի ճանապարհն անցնում է հայ- վրացական սահմանի երկայնքով (մոտ է Պրիվոլնոյե գյուղին)։ Վանքային համալիրը թվագրվում է 13-րդ դար, սակայն համալիրի ամենահին եկեղեցին կառուցվել է դեռևս 9-ից 10-րդ դարերում։
Կլիմա
Կլիման ձմռանը ցրտաշունչ է, ամռանը՝ զով: Հաճախակի են չորային երաշտի տարիները:
Տնտեսություն
Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է ցորենի, գարու, հաճարի, կարտոֆիլի, կաղամբի և այլ բանջարա-բոստանային կուլտուրաների մշակությամբ և անասնապահությամբ:
Գործում է Երևանի կաթի գործարանի կաթի ընդունման կետ:
Սարչապետ բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Սարչապետ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Գյուղական բնակավայրը գտնվում է Տաշիր քաղաքից 16 կմ հյուսիս-արևելք, մարզկենտրոնից գտնվում է 68 կմ հեռավորության վրա: Սահմանակից է Վրաստանի Հանրապետությանը:
Բնակչությունը հիմնականում Արևմտյան Հայաստանի Մուշից, Ալաշկերտից գաղթածներն են, որոնք 1826-28թթ. Ռուս-պարսկական պատերազմի օրերին տեղահանվելով ճանապարհ են ընկել դեպի Արևելյան Հայաստան: Այսպիսի մի հալածական խումբ էլ հասել է Լոք սարի լանջը, ինչպես պատմում են, դեպի անտառ անցնելու միտումով: Բերնեբերան անցած պատմությունը հանգում է նրան, որ սայլի անիվը ջարդվել է, առաջընթացը ընդհատվել և հիշյալ ընտանիքները ծվարել են Վիրահայոց լեռների երկրորդ թագուհու (Լալվարից հետո) Լոք սարի ստորոտում:
Հետաքրքրություն է ներկայացնում գյուղի անվանումը` Սարչապետ, որի ստուգաբանությունը առ այսօր տրված չէ:
Բարձրությունը ծովի մակարդակից 1705 մետր: Բնակավայրի ռելիեֆը լեռնային է, խիստ էռոզացված: Հողերը գտնվում են 30-40º թեքության վրա: Գյուղ տանող ճանապարհը ասֆալտապատ է, բարեկարգված և կանաչապատված է համայնքի կենտրոնը, գիշերային լուսավորությամբ ապահովված են բոլոր փողոցները, 100%-ով ապահովված է շուրջօրյա խմելու ջրով, առկա է գազամատակարարում: Իրականացվում է շրջիկ աղբահանություն:
Ունի. մշակույթի տուն, միջնակարգ դպրոց: 2013 թվականից գործում է «Պարտեզ» մանկապարտեզը, որը նախատեսված է թվով 32 նախադպրոցական տարիքի երեխանների համար: Այն գտնվում է դպրոցի շենքում, որի գործունեության համար առկա են բոլոր անհրաժեշտ պայմանները: Ունի բուժկետ, բոլոր հարմարություններով, որը սկսել է գործել 2004թ-ից, վերանորոգվել և թարմացվել է 2022 թ. ընթացքում: Ունի գործող համայնքային հանդիսությունների սրահ, վերակառուցված 2021 թ. սուբվենցիոն ծրագրով:
Գյուղի կենտրոնում կա 1913թ. կառուցված կաթոլիկ եկեղեցի, որն այսօր կիսավեր վիճակում է: Գործում է 2005թ. կառուցված առաքելական եկեղեցին, որի հիմնադիրը Ռուսաստանի Դաշնությունում ապրող ու աշխատող սարչապետցի գործարար է: Գյուղի հյուսիսային մասում «Լոք» սարի վրա կա մատուռ, ուր ամեն տարի մայիս ամսին կատարվում է ուխտագնացություն` «Հիսուսի համբարձման օրը»:
Գյուղի 3 կարևոր նշանակության ճանապարհահատվածներ 2021-2022թթ. ընթացքում տուֆով բարեկարգվել են պետություն-համայնք-բարերար /ծագումով սարչապետցի արտերկրում բնակվող բարերարներ/համատեղ ներդրմամբ՝ սուբվենցիոն ծրագրով:
Կլիմա
Ամռանը զով է, ձմռանը` չափավոր ցուրտ:
Ձմռան տևողությունը 202 օր է, իսկ ամռանը` 163 օր: Տարեկան միջին ջերմաստիճանը 3.6ºC է, իսկ առավելագույնը` +28ºC -30ºC: Տարեկան տեղումների քանակը 700-720մմ է:
Տնտեսություն
Գյուղում գործում է կաթի վերամշակման արտադրամաս:
Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է անասնապահությամբ, մեղվապահությամբ, հացահատիկի, կարտոֆիլի, և բանջարա-բոստանային կուլտուրաների մշակությամբ, հատկապես խթանվել է հացահատիկային կուլտուրաների աճեցման ծավալները, պայմանավորված՝ պետական և բարեգործական ներդրումային ծրագերով գյուղատնտեսական տեխնիկաների և կցորդների ձեռքբերումով:
Սարատովկա բնակավայր
Ընդհանուր նկարագիր
Սարատովկա, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Տաշիր համայնքում։
Սարատովկան գտնվում է Տաշիր քաղաքից 6կմ հարավ-արևելք: Հիմնադրվել է 1910 թվականին՝ Եկատերինա երկրորդի կողմից աքսորված ռուս մոլոկանների կողմից: Բոգդանով ազգանունով մեկը բնակություն է հաստատել տարածքում, զբաղվել անասնապահությամբ և այդ մասը անվանել են Բոգդանով խուտոր: Հետզհետե մարդիկ մոտակա գյուղերից եկել և բնակություն են հաստատել այդտեղ, որից հետո՝ գյուղը կոչվել է Սարատովկա: Գյուղի միջով անցնում է Տաշիր գետը: Գյուղի միջով անցնում է Երևան-Թբիլիսի մայրուղին:
Կլիմա
Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական ցուրտ ձմեռներով։ Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ։ Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ:
Տնտեսություն
Արոտավայրերի և խոտհարքների առկայությունը նպաստավոր է անասնապահության զարգացման համար: Գյուղի մասնագիտացման հիմնական ուղղությունը անասնապահությունն է:
Հետադարձ կապ
Հասցե:
ք. Տաշիր, Վ. Սարգսյան 94
Հեռախոս:
(0254) 2-22-41
էլեկտրոնային փոստի հացե:
tashir.lori@mta.gov.am
developmentprogramstashir@gmail.com
tashirhamaynq@bk.ru
Իմ Տաշիր 